دانستنی های اعتیاد به مواد مخدر

در مطالعه‌اي كه در نيوزيلند منتشر شد آمده است در برخي افراد، كشيدن فقط يك سيگار مي‌تواند موجب اعتياد به نيكوتين شود.

تفاوت عادت و اعتياد

« عـادت » و « اعتــياد » دو اصطلاح و عنواني هستندكه در افكار عمومي به غلط مشابه و معادل هم در نظر گرفته مي‌شوند در صورتيـكه اختلاف كلي و اساسي با هم دارند .
« عادت » در اصل عبارتست از تطابق موجود زنده با محيط زيـست يا شرايـط جديد و بي‌سابقه كه در انسان انواع مختلف وجود داشته و در كتاب « معماي عادت » طرح جديـدي در مورد تعريف و تقسيم‌بندي آن ارئه گشته و « عادت » بر چهار گروه اصلي بشرح زير تقسيم شده‌اند :

اول - « عادت روحي » كه عبارتست از تطابق روحي و معنوي با مسائل و موضوعات و كليه پديده‌هاي جديد و بي‌سابقه‌ايـكه با آنها انس و عادتي از پيش وجود نداشته تا آثار معنـوي حاد آنها از بين برود ؛ از قبيل خبر خوش يا ناخوش مهمي كه در ابتدا انـسان را بشدت متأثـر نموده و تحت تأثير خود قرار ميـدهد ، مانند اثرات خبر فوت پدر يا مادر و نزديكان مورد علاقه يا خبر موفقيت در كنكور ورودي دانشگاه و يا خبر اصابت جايـزه بزرگي در قرعه‌كشي و غيـره . به مرور زمان كه خبر كهنه ميـشود ( انسان ضـمن انس گرفتن به آن عادت كرده ) اثرات رواني آن از بين ميرود .

دوم - « عادت عضوي » عبارتست از عادت دادن عضوي از اعضاء بدن بكار و فعاليت منظم و مداوم غيرارادي معيني كه قبلاً‌ از روي علم و آگاهي و دخالت شـعور و اراده انسان صورت ميگرفته ولي پس از تمرين و تكرار كافي ميتواند بطور خودبخودي و غير ارادي و ناآگاه نيز انجام گيرد ، مانند عادت دادن انگشتان به حروف ماشين تايپ يا عادت دادن دستها و پاها بكارهاي معيني مانند دوچرخه سواري و راننـدگي يا به هنرها و صنايع .

سوم - « عادت غريزي » عبارتست از عادت عضوي مشخصي كه به اقتضـاي فطري و ناآموخته از بدو حيات در اعضاء وسـلولها و نسوج معيني بوجود آمده و همان خـصوصيات عادت نامبرده دو فوق را داراست مانند كار قلب و كليـه‌ها و ريـه‌ها و فعاليتهاي دروني اعـضاء و نـسوج و سلولهاي داخلي بدن كه بطور غير ارادي و منظم انجام ميگيرد .

چهارم - « عـادت حياتي » عبارتست از تـطابق بدن مـوجود زنده ( تطابق بيولوژيكي ) با شرايط جديد محيط زندگي بخصوص از نظر عوامل فيزيكي وشيمايي مانند تـطابق بدن با گرما و سرما ( عامل فيزيكي ) يا با رژيم‌هاي غذائي و داروئي مختلف ( عامل شيـميائي ) يـا با آب و هواهاي مختلف ( عامل فيـزيكي و شيميائي توأم ) .

در استعمال دارو بمدت دراز ( و هر نوع تركيبات شيـميائي مختلف در حد تحمل بدن ) نوعي تطابق بيـولوژيكي بوجود مي‌آيد كه در صورت قطع استعمال آن دارو يا ماده شيميائي معين و بخصوص ( مانند استعمال طولاني داروهاي مسـكن يا خواب آور ) ممكنست اختلالات فيزيكي و شيميائي و بدنبال آن اختلالات فيـزيولوژيكي و بيولوژيـكي محسوس و گاهي غيرقابل تحمل در شخص بوجود آيد زيرا بدن در اثر عادت به آن دارو و تطابق با شرايـط مربوط بمصرف آن به يك اعتدال مجازي موقتي رسيـده كه با حذف آن ، اعتدال بدن بر هم ميخورد و شخص موقتاً‌تحت فشار خاصي قرار ميگيرد زيرا بدن مستقيماً به آن دارو عادت كرده و خو گرفته است كه ايـن امر در مورد مواد مخدر بسيـار سخت و از تمام انواع عادات بيـولوژيكي ياحياتي ( تطابق بيـولوژيكي ) دردناكتر و غيرقابل تحمل‌تر است .

« اعتيـاد » عبارتست از تطابق بدن با هر دارو يا ماده شيميائي خارجي غيرلازمي بمدت طولاني كه يكي از انواع عادات حياتي يا عادات بيولوژيـكي محسوب ميگردد . استعمال مداوم و طولاني مواد مخدر منجر به ايـجاد سخت‌تريـن انواع عادات حيـاتي در بدن ميشود كه همان « اعتيـاد به مواد مخدر » ميـباشد .

تـريـاك يا تغيير « عـادت » عموماً سهلتر و سريعتر و بـدون عوارض سخت بوده و به مانند ترك اعتياد با مـشكلات بزرگ روبرو نميگردد ، در حاليكه « اعـتياد » علاوه بر لطمات سنگين جاني و خـسارات مالي بسيـار و آماده كردن بـدن به انـواع بيـماريهاي جسمي و روحي گوناگون ، از نظر تـرك و رهائي با مشكلات بزرگ و گاهي با زحمات و مشقات و سختـي‌ها و نامـلايمات بيشتري همراه است ولي البته نبايد فراموش كنيم كه « ترك اعتــياد غير ممكن نيست » و چون عنوان « اعتــياد »‌ از طرفي اكثراً با « عادت »‌قابل اشتباه بوده و در تمام موارد نميتواند مطابق با واقعيـت امر در استعمال طولاني داروهاي مختلف و مواد ، صدق و تطابق نمايـد از اينروست كه در سالهاي اخير از طرف محافل علمي و پزشكي تعاريف ديگري انتخاب گرديده كه بيش از هعمه تعاريـف سازمان بهداشت جهاني كاملتر و جامع‌تر و مطمئن‌تر و نيز قابل استفاده در تمام جهات استعمال مداوم داروها ( اعم از مخدر و غيره ) بوده و آن انتخاب عنوان « وابستگي به دارو » است.

اعتیاد از نظر اجتماعی چیست؟
ناهنجاری ها و اعمال خلاف در جوامع مختلف متناسب با معیارهای موجود در آن جامعه در درجه خاصی از زشتی و نکوهش قرار دارد.برخی از خلافکاری ها در یک جامعه ممکن است در جوامع دیگر رفتاری پسندیده و یا حداقل عادی باشد.ولی معمولاً اکثر اعمال خلاف در جوامع مختلف خلاف محسوب می گردد.یکی از این ناهنجاری ها و خلاف ها اعتیاد است،به همین جهت اعتیاد را یکی از زشت ترین اعمال می دانند و حتی فردی که معتاد است خود را معتاد نمی داند و خانواده او نیز این مسئله را انکار و پنهان می کند. مسئله مهمی که در مورد اعتیاد و جامعه مطرح می باشد تصویر و نگرشی است که جامعه و افراد آن از معتادین دارند.همانطور که معیارهای جامعه رفتارهای ناهنجار و ضد اجتماعی را انحراف می شناسد،طبیعی است که از اعتیاد هم چنین تصویری در اذهان عمومی وجود داشته باشد و حاصل آن انزجار و دوریگزینی مردم آن باشد.اعتیاد همه جوانب و شوون زندگی فرد را متاثر می سازد:بهداشت وسلامت اجتماعی،شناختی،روانی ،عاطفی،اجتماعی،روحی و معنوی از آنجا که اعتیاد امری پیشرونده است،کارکرد و فعالیت این نواحی نیز به نحو فزآینده ای رو به وخامت می نهد.آسیب و خطارفتگی در هر یک از این نواحی علایم و دوره های خاصی دارد.

دوازده گام تا رهایی

قدم اول
ما پذيرفتيم كه در مقابل اعتيادمان ناتوانيم تا آن اندازه كه كنترل و اراده زندگيمان از دستمان خارج شد.
أنا عاجِزٌ : من عاجزم
أنا ضَعيفٌ: من ناتوانم
يك بار دگر قبول كن بندگيم
رحم آر بدين عجز و پركندگيم

قدم دوم
ما به اين باور رسيديم كه نيروي برتر و بالاتر از خودمان مي بايست ما را به خرد و سلامت عقل بازگرداند
وً اللهُ عَلي كُلُ شَيءٍ قَديرٌ: و خداوند بر هر كاري تواناست
توانا توئي قطره اي جود كن
مرا نيز شاداب و خشنود كن

قدم سوم
ما تصميم گرفتيم اراده و زندگيمان را به مراقبت خداوند بدان گونه كه او را درك كرديم بسپاريم .
اُفَوِّضُ أمري اِلَي الله : كار خويش را به خداوند سپردم
كه من كار خود را به يكتا خدا
محول نمودم به ميل و رضا

قدم چهارم
ما يك ترازنامه اخلاقي بي باكانه و جستجو گرانه از خود تهيه كرديم.
حاسِبُوا اَنفُسَكُم بِأعمالِها : اعمال خويش را حسابرسي كنيد
كنون كرد بايد عمل را حساب
نه وقتي كه منشور گردد كتاب

قدم پنجم
در برابر پروردگار،خودمان وانساني ديگر به طبيعت واقعي اشتباهاتمان اعتراف ميكنيم.
إعتَرِفُ لَكِ بِالذَّنبِ العَظيم عَمِلتُ سوءً: پروردگارا به گناه بزرگم اقرار مي كنم،كه من رفتار زشتي داشتم
انكار زيان توست زو كمتر گير
اقرار تو را سود دهد افزون كن

قدم ششم
ما كاملاً آماده ايم تا تمامي نقايص موجود در شخصيتمان را بزدائيم.
رَبنَّا هَب لَنا مِن لَدُنكَ رَحمهً: پروردگارا رحمت مخصوص خود را بر ما عطا فرما
فراموش كرده آن كردن فرازي
شده آماده بهر چاره سازي

قدم هفتم
ما با فروتني از او خواستيم كمبودهاي اخلاقي ما را برطرف كند.
أللهُمَّ إنِّي أسئلُكَ سؤالَ خاضِعٍ مُتَذلِلٍ خاشِعٍ: پروردگارا با كمال فروتني دست نياز به درگاهت آورده ام
رفع بلاي تن و آزار خلق
جز به مناجات و ثناي تو نيست

قدم هشتم
ما فهرستي از تمام كساني كه به آنان صدمه زده بوديم تهيه كرده و خواستار جبران خسارت از تمام آنان شديم.
اَللَّهُمَ اِنّي اَستَغفِركَ وَ اَتوبُ اِلَيكَ مِن مَظالِمَ كَثيرَهٍ لِعبادكَ عندي: پروردگارا من خواهان مغفرت و جبران خسارتهايي هستم كه به بندگانت زده ام
خدا را بر آن بنده بخشايش است
كه خلق از وجودش در آسايش است

قدم نهم
ما به طور مستقيم در هر كجا كه امكان داشت از اين افراد جبران خسارت كرديم،مگر در مواردي كه اجراي اين امر به ايشان يا ديگران لطمه بزند.
لا ضَرَرَ وَ لا ضِرارَ عَلي مُومِنٍ: مومن نه خود زيان مي كند و نه به ديگران زيان مي رساند.
آن كه زيان مي رسد از وي به خلق
فهم ندارد كه زيان ميكند

قدم دهم
ما به تهيه ترازنامه شخصي خود ادامه داديم و هر گاه در اشتباه بوديم سريعا بدان اقرار كرديم.
رَبَّنا اغفِر لَنا ذُنوبَنا: از خطاهايم در گذر
لِساني مُقرَّ بِالذُّنوبِ:زبانم به گناهان معترف است
آب رو ميرود اي ابر خطا پوش ببار
كه به ديوان عمل نامه سياه آمده ايم

قدم يازدهم
ما از راه دعا و مراقبه خواهان ارتقا رابطه اگاهانه خود با خداوند بدان گونه كه او را درك ميكرديم شده و فقط جوياي اگاهي از اراده او براي خود و قدرت اجرايش شديم.
اِلهي هَب لي كَمالَ الاِنقطاع اِلَيكَ: مرا از غير خود رهايي بخش و به قله وصل خود برسان
دل گفت وصالش به دعا باز توان يافت
عمري است كه عمرم همه در كار دعا رفت

قدم دوازدهم
ما با بيداري معنوي حاصل از برداشتن اين قدم ها كوشيديم اين پيام را به معتادان ديگر برسانيم و اين اصول را در تمام امور زندگي خود به اجرا در آوريم.
يا اَيُّهاَ الرَّسولُ بَلِّغ ما اُنزِلَ اِلَيكَ مِن رَبِّكَ: اي رسول ما آن پيغام آسماني را به مردم برسان
اي باد بامدادي خوش مي روي به شادي
پيوند روح كردي پيغام دوست داري